Araştırma Projesi: “Türk Dış Yardım Modeli: Afrika Örneği”

(ASBÜ BAP Komisyonu tarafından desteklenmektedir)

Özet: Dış yardımın 2. Dünya Savaşı sonrasında önemli bir uluslararası politika aracı olarak kullanılmasına karşın alıcı ülkelere etkisi halen tartışılmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri tarafından Marshall Yardımı kapsamında oluşturulan ve diğer gelişmiş ülkeler tarafından da büyük ölçüde takip edilen dış yardım yaklaşımı refahı artırma, fiziki altyapıyı geliştirme, eğitim düzeyini yükseltme ve çocuk ölümlerini azaltmanın yanı sıra ekonomik liberalleşmeyi ve demokratikleşmeyi hedeflemektedir. Ancak, literatür bu yaklaşımın resmi hedefleri ile gerçekleşen sonuçları arasında genel olarak olumlu yönde bir ilişki bulunmadığına işaret etmektedir. Bu tablonun sebepleri arasında, donör ülkelerin stratejik çıkarları ile dış yardımın resmi hedeflerinin çoğu zaman uyuşmamasının yanı sıra alıcı ülkelerin yapısal ve kültürel farklılıklarının uluslararası kuruluşlar (örneğin, Dünya Bankası) tarafından uzun süre göz ardı edilmesi gösterilmektedir. Öte yandan, gelişmekte olan bazı ülkeler 2000’lerin başından itibaren kendi dış yardım yaklaşımlarını geliştirmektedirler. Örneğin, Çin alıcı ülkelerden siyasi ve ekonomik reform talep etmeden enerji altyapılarına odaklanmış ve Afrika’nın 1 numaralı ihracat ortağı haline gelmiştir. Diğer bir yaklaşımda, Türkiye sosyal altyapılar ve hizmetler sektörüne yönelik yardımlara ağırlık verirken alıcı ülkelerle tarihi ve kültürel bağlarını güçlendirmeyi hedeflemektedir. Proje, Türk dış yardım modelinin tanımlanması ve parametrelerinin belirlenmesi için Afrika ülkeleri odaklı çalışmalar içermektedir.

Seçilmiş Kaynakça:

Alesina, Alberto ve David Dollar. 2000. Who Gives Foreign Aid to Whom and Why? Journal of Economic Growth, 5: 33–63.

Bräutigam, Deborah A. ve Stephen Knack. 2004. Foreign Aid, Institutions, and Governance in Sub‐Saharan Africa. Economic Development and Cultural Change, 52(2): 255-285.

Dietrich, Simone. 2016. Donor Political Economies and the Pursuit of Aid Effectiveness. International Organization, 70: 65-102.

Easterly, William ve Tobias Pfutze. 2008. Where Does the Money Go? Best and Worst Practices in Foreign Aid. The Journal of Economic Perspectives, 22(2): 29-52.

Feyzioglu, Tarhan, Vinaya Swaroop ve Min Zhu. 1998. A Panel Data Analysis of the Fungibility of Foreign Aid. The World Bank Economic Review, 12(1): 29-58.

Kavas, Ahmet. 2011. Osmanlı-Afrika İlişkileri. İstanbul: Kitabevi.

Sachs, Jeffrey D. 2005. The End of Poverty: Economic Possibilities for Our Time. New York: Penguin Books.

The World Bank. 1998. Assessing Aid: What Works, What Doesn't, and Why. Oxford University Press: Oxford.